Kennisbank

Wat doet het binnenklimaat met leerprestaties?

Kinderen brengen een groot deel van hun jeugd binnen door – vaak meer dan 7.000 uur in een klaslokaal. Maar wat doet de lucht, temperatuur en het geluid in die klaslokalen eigenlijk met hun leerprestaties?

Onderzoekers van Maastricht University starten een grootschalige studie naar het effect van het binnenmilieu in scholen op de cognitieve ontwikkeling en gezondheid van kinderen. Ze volgen vijf jaar lang meer dan 10.000 leerlingen in 280 klaslokalen.

Wat meten ze?

In elk lokaal worden sensoren geplaatst die elke minuut de volgende omgevingsfactoren meten:

• CO₂-concentratie

• Fijnstof (grove deeltjes)

• Temperatuur

• Luchtvochtigheid

• Lichtintensiteit

• Geluidsniveau

Deze sensoren hangen op vaste plekken, op 1,50 meter hoogte – ongeveer ter hoogte van de ademzone van de kinderen.

Ook buiten de school wordt de luchtkwaliteit gemeten. Denk aan fijnstof (PM10, PM2.5 en PM1), temperatuur en luchtvervuiling.

Wat wordt er naast het binnenklimaat bijgehouden? 

Van de leerlingen worden op individueel niveau gegevens verzameld over:

• Cognitieve prestaties (zoals LVS- en Cito-scores)

• Gezondheid (zoals ziekteverzuim, medicijngebruik en ziekenhuisbezoek)

• Sociaaleconomische achtergrond (inkomen, opleiding ouders)

Zo kunnen onderzoekers exact volgen hoe verschillen in het klaslokaalklimaat invloed hebben op individuele prestaties en welzijn.

Waarom is deze studie vernieuwend?

Tot nu toe waren onderzoeken naar binnenmilieu in scholen beperkt:

• Kleine steekproeven (meestal <2.500 kinderen)

• Metingen per klas, niet per leerling

• Slechts korte meetperioden (vaak maar een paar dagen)

Deze nieuwe studie volgt kinderen meerdere jaren, combineert binnen- en buitenmetingen, en houdt rekening met gezondheid én achtergrondkenmerken. Daarmee kan het effect van ventilatie, temperatuur en andere factoren veel nauwkeuriger worden vastgesteld.

Bovendien maakt het ontwerp onderscheid tussen:

• Structureel effect (gemiddeld binnenklimaat over het jaar)

• Momentaan effect (zoals luchtkwaliteit op toetsdagen)

Wat verwachten de onderzoekers?

Eerdere studies suggereren dat slechte ventilatie en hoge CO₂-niveaus kunnen leiden tot hoofdpijn, vermoeidheid en slechtere prestaties. Warmte en lawaai kunnen het concentratievermogen verminderen. Toch ontbreekt goed bewijs bij jonge kinderen. Deze studie moet daar verandering in brengen.

Met de resultaten kunnen scholen, gemeenten en beleidsmakers beter onderbouwde keuzes maken. Bijvoorbeeld over ventilatie-eisen, renovaties of inrichting van klaslokalen.

Samenvatting

Een grootschalig Nederlands onderzoek volgt 10.000 basisschoolleerlingen over vijf jaar en meet continu het binnenklimaat in hun klaslokaal. De studie koppelt deze gegevens aan leerprestaties, gezondheid en achtergrondkenmerken.
Doel: achterhalen in hoeverre luchtkwaliteit, temperatuur en geluid het leervermogen en welzijn van kinderen beïnvloeden.
Door de unieke omvang en meetmethode kan dit onderzoek belangrijke inzichten opleveren voor onderwijs, gezondheidszorg en schoolhuisvesting.

Bron

Palacios Temprano J, Eichholtz P, Willeboordse M, Kok N.
Indoor environmental quality and learning outcomes: protocol on large-scale sensor deployment in schools.
BMJ Open 2020;10:e031233.