In mijn vorige blog heb ik uitgelegd dat het meerwaarde heeft om niet alleen de fysieke kant van gezondheid mee te nemen bij het ontwerp van duurzaam vastgoed, maar ook de mentale kant. Het concept positieve gezondheid biedt hiervoor een mooie basis, dat heb ik aan de hand van persoonlijke voorbeelden toegelicht. 

In deze blog wil ik graag een oproep doen om het concept positieve gezondheid, met de 6 pijlers van gezondheid, ook als wetenschappelijke basis mee te nemen in het onderzoek naar duurzaam vastgoed. En te onderzoeken of we de Return of Investment voor duurzaam vastgoed door het concept van Positieve gezondheid beter rond kunnen krijgen.
Eerst nog even terug naar de uitleg over positieve gezondheid en de meerwaarde. 

Wanneer voelt een mens zich gezond? Machteld Huber heeft hiervoor een mooie definitie ontwikkeld: positieve gezondheid. Gezondheid wordt hierbij weergegeven als een spinnenweb wat bestaat uit 6 pijlers: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. Op ieder van de 6 pijlers kun je een persoonlijke score invullen, zie de afbeelding hieronder. 
Haar wetenschappelijk getoetste model beschrijft voor mij heel mooi dat gezondheid niet alleen een fysiek aspect (lichaamsfuncties) heeft, maar ook mentale aspecten, zoals meedoen en zingeving. 
Daarnaast laat het spinnenweb zien dat je gezondheidsbeleving heel subjectief en persoonlijk is. Je beoordeelt zelf je beleving van gezondheid aan de hand van alle factoren.

Bron: Stichting Institute for Positive Health (2020): https://iph.nl/downloads/ 

Hoe kan een gebouw mij ondersteunen in mijn gezondheid? Dat is de vraag waar we met Healthy Building Movement onderzoek naar doen en proberen met een netwerk van stakeholders stappen te zetten richting gezondheid-bevorderende gebouwen. Hoe kunnen we nu alle pijlers van positieve gezondheid meenemen in het ontwerp van duurzaam vastgoed?
Tot nu toe is in het onderzoek vooral gekeken naar de impact van diverse, objectief meetbare factoren van invloed op onze gezondheid: licht, luchtkwaliteit, temperatuur en geluid. Door middel van empirisch onderzoek wordt door Piet Eicholtz en zijn team onderzocht wat de effecten zijn van deze factoren bij medewerkers van nieuw duurzaam vastgoed: Stadskantoor Venlo en de eerdere werkplek van deze medewerkers. 

Wat ik zelf een interessante onderzoeksrichting vind, zijn de ‘zachte’ factoren: nu door HBM omschreven als look & feel, dit gaat over factoren die moeilijk objectief meetbaar zijn, maar die de subjectieve menselijke ervaring in een gebouw weergeven. Wat doet een organisch gevormd plafond met je? Of het verschil tussen werken in een nieuw gebouw of een monument? Wat doen kleuren op de muren met jouw concentratie? Wat het moeilijk te onderzoeken maakt is: welke factoren neem je allemaal mee? En wat voor de één comfortabel is, kan voor de ander juist stress opleveren, hoe ga je daar in de praktijk mee om? 

Neem bijvoorbeeld de beleving van kou of warmte. Iedereen heeft het wel eens koud, maar toch is het ook een hele individuele ervaring. De een zit altijd met een trui op kantoor, de ander in een T-shirt.

Volgens mij is het belangrijk om alle persoonlijke ervaringen mee te nemen in het onderzoek naar gezondheid, die bepalen de totale ervaring van gezondheid van de mens. 

Hoe zouden we dat kunnen onderzoeken? 

Misschien door terug te kijken naar de natuurfilosofie, de voorloper van onze natuurwetenschap (empirisch onderzoek). In de natuurfilosofie werden namelijk ook niet-waarneembare aspecten van de natuur onderzocht. Een moderne stroming hiervan is de fenomenologie. Daarbij wordt uitgegaan van de directe en intuïtieve ervaring. Dat beschrijft dus meer kwalitatief/emotioneel hoe voel ik me op mijn werkplek, thuis of in de natuur? 

Graag hoor ik andere invalshoeken voor onderzoek. Daarom eindig ik met een call to action naar aanvullend (fenomenologisch) onderzoek naar gezonde gebouwen. Welke architect/onderzoeker/projectleider/onderwijsinstelling… heeft interesse om mee te doen en een bijdrage te leveren aan onderzoek naar positieve gezondheid en gezonde gebouwen? 

Geschreven door: 

by Sanne Minten, Bluehub BV