| Dit is een inspirerend project. | |
| Functie | School, horeca en openbaar park |
| Voltooid in | 2020 |
| Oppervlakte in m2 | 8.436 |
| Project team | Universiteit Maastricht, Gemeente Maastricht, Provincie Limburg, Exaedes Bouwrealisten, Arcadis, DGMR, Mertens Bouwbedrijf, LIAG |
| Adres | Ransberg 41, 41751 Viersen, Duitsland |
| Website | https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/over-de-um/herontwikkeling-tapijnkazerne |
Aanleiding
Het ministerie van defensie wilde Tapijnkazerne verkopen. Vervolgens hebben Maastricht University en Gemeente Maastricht besloten om Tapijnkazerne gezamenlijk te kopen. De universiteit is eigenaar van de gebouwen en de gemeente is de eigenaar van de grond rondom Tapijnkazerne. Hierdoor kan Maastricht de groene strook van de stad verder uitbreiden.
Nick Bos, vice-president van Maastricht University, heeft besloten om door middel van de Tapijnkazerne verder te investeren in studenten en het onderwijs. Ook kan de universiteit de gezondheidseffecten meten en is het WELL certificaat toegevoegd.
Bouwproces
Het renoveren van deze oude gebouwen uit 1916 was een grote uitdaging. De eisen voor isolatie, duurzaamheid en gezondheid zijn namelijk aanzienlijk strenger geworden. In de bestaande gebouwen zijn alle oorspronkelijke elementen zoveel mogelijk zichtbaar gelaten en de wanden zijn in hun originele staat hersteld. Architect LIAG heeft ervoor gezorgd dat de gerenoveerde gebouwen met elkaar verbonden zijn door een plint. Dit verbindende bouwdeel is onder het park aangelegd, waardoor de maximale oppervlakte van het terrein beschikbaar blijft voor een openbaar park.
Het hele proces van de renovatie is onderverdeeld in verschillende fases. In de eerste fase voor het openbare park zijn het dierenpark en de Tapijntuin aangepakt. De eerste fase vond plaats in de zomer van 2018. Hierna vond in de eerste fase voor de gebouwen de renovatie plaats van de drie monumentale gebouwen die sinds 2020 gebruikt worden door Universiteit. Tegelijkertijd met de renovatie van de gebouwen werd ook het park rondom de monumentale gebouwen opgeknapt. De finishing touches zijn later uitgevoerd.
Gezond gebouw
Binnenluchtkwaliteit
De ventilatie in de gebouwen van de Tapijnkazerne wordt automatisch geregeld. Een CO2-meter monitort voortdurend wanneer de lucht ververst moet worden. De centrale luchtbehandelingssystemen zorgen ervoor dat het fijnstofgehalte onder de 15 μg/m³ voor PM2,5 blijft en dat het CO2-niveau onder de 800 ppm blijft. In ruimtes met een wisselend aantal personen zijn slimme apparaten geïnstalleerd die snel de hoeveelheid ventilatielucht aanpassen. De aangevoerde lucht is altijd vers en gefilterd, en er wordt meer verse lucht geleverd dan wettelijk verplicht is: 45 m³/h in plaats van de voorgeschreven 30 m³/h. Elke vijf jaar worden deze systemen getest en opnieuw afgesteld om optimale prestaties te garanderen.
De Tapijnkazerne heeft een lage concentratie schadelijke vluchtige organische stoffen, zoals formaldehyde (<27 ppb), dankzij strikte emissienormen voor bouw- en afwerkingsmaterialen. Al het gebruikte spaanplaat, MDF, multiplex, en materialen voor vloeren en plafonds voldoen aan de Europese standaard EN 13986, categorie E1. Bovendien moeten alle nieuw geïnstalleerde elektrische componenten voldoen aan strenge limieten voor lood, kwik, cadmium en zeswaardig chroom, zoals voorgeschreven door de WELL Building Standard. Deze beperkingen verminderen het risico op blootstelling aan zware metalen. Daarnaast bevatten alle nieuwe componenten die voldoen aan de WELL Building Standard minder dan 100 ppm gehalogeneerde vlamvertragers en ftalaten, wat bijdraagt aan een gezondere omgeving.
Thermisch comfort
De verbeterde verwarmings-, ventilatie- en airconditioningssystemen in de Tapijnkazerne zorgen voor maximaal comfort voor de gebruikers. De airconditioningsystemen voldoen aan de strengste Europese standaarden (NEN-ISO 7730). Het binnenklimaat wordt elke twee jaar getest door een onafhankelijke partij, waarbij onder andere de drogeluchttemperatuur, de relatieve vochtigheid en de globetemperatuur in de gebruikte ruimtes worden gemeten.
De airconditioningsinstallaties in de Tapijnkazerne verdelen de ruimte in individuele warmtezones van maximaal 40 m². Het binnenklimaat in deze warmtezones (verwarming, koeling, zonneschermen, verlichting en ventilatie) kan door iedereen in de ruimte worden aangepast via een bedieningspaneel aan de muur.
Licht
In de Tapijnkazerne worden lichtomgevingen gecreëerd die optimaal zijn voor de visuele, mentale en biologische gezondheid. Zo bevindt 30 procent van alle werkplekken zich binnen 6 meter van een wand of raam met minstens 40 procent lichtdoorlaatbaarheid. Alle binnenverlichting voldoet aan de hoogste eisen volgens de strenge Europese standaard NEN-EN 12464-1. Het verlichtingsplan is gebaseerd op uitgebreide berekeningen en simulaties om de verlichting te optimaliseren. Om het circadiaan ritme gezond te houden en de kwaliteit van slaap, stemming en cognitieve functies te verbeteren, hebben werkplekken in de Tapijnkazerne minstens 150 Equivalent Melanopic Lux (EML), afkomstig van zowel direct daglicht als elektrisch licht.
Geluid
De Tapijnkazerne voldoet aan strikte geluidsnormen, wat zorgt voor een optimale leeromgeving. Onze onderwijsruimten voldoen aan de drempelwaarden voor Average SPL (Leq) en Max SPL (LMax) van respectievelijk 35 dB(A) en 45 dB(A), vergelijkbaar met het geluid van ademen, zachtjes fluisteren of ritselende bladeren. Grote ventilatoren, ventilatiekanalen, geluidsisolatie voor oude ramen en een optimale indeling van de ruimtes zorgen voor lage niveaus van achtergrondgeluiden. Voor een goede akoestiek hebben we geadviseerd akoestisch pleisterwerk op het plafond aan te brengen en een verhoogde vloer te installeren, aangesloten op akoestische wanden met houten latten.
Active design
Verschillende ruimtes zijn multifunctioneel ingericht, zoals de grote zalen die geschikt zijn voor hoorcolleges, examens en recepties.
In de Tapijnkazerne bestaat minstens 50% van het voedsel- en drankenaanbod uit producten op basis van fruit en groenten, met opties zoals een uitgebreide saladebar en vegetarische keuzes. Voedingswaren en dranken bevatten maximaal 25 gram suiker per portie, en ongezonde, bewerkte opties zoals frisdranken en chocoladerepen zijn vervangen door gezondere alternatieven. Kunstmatige kleur-, smaak- en zoetstoffen en conserveringsmiddelen zijn uitgesloten, met een voorkeur voor natuurlijke zoetstoffen zoals stevia. Portiegroottes zijn beperkt om matiging te bevorderen zonder de keuzevrijheid te beperken. Voorlichting via het 360 Lifestyle programma van cateraar Eurest stimuleert bewust en gezond eten onder studenten en medewerkers van UM.
Meer dan 25 procent van de werkplekken is uitgerust met zit-sta-bureaus. Bij de liften wordt aangeraden de trap te gebruiken om energie te besparen en beweging te stimuleren. Voor de WELL Building-certificering implementeert de universiteit diverse programma’s om fysieke activiteit onder studenten en medewerkers te bevorderen. Studenten krijgen aanzienlijke kortingen op sportschoollidmaatschappen en kunnen voordelig sporten bij het Universitair Sportcentrum. Medewerkers hebben toegang tot ‘Health & Fitness Express’-pauzes, georganiseerd door UM SPORT, waarbij ze in een kwartier tijd actief kunnen zijn om te ontspannen en op te laden tijdens werkuren. Daarnaast kunnen medewerkers een consult aanvragen bij Human Capital Care om gezondheidsklachten die mogelijk werk gerelateerd zijn, zoals stress of chronische pijn, te bespreken.
Duurzaamheid
Alle gevels van het gebouw zijn aan de binnenkant geïsoleerd. Met infraroodmetingen werd onderzocht of er koudebruggen aanwezig waren. Vervolgens is ervoor gekozen om een witte achterzetgevel met grote voorzetramen te plaatsen. Omdat het gebouw een monument is, mochten er geen zonnepanelen op het dak worden geplaatst. Om het gebouw energieneutraal te maken, zoals vereist voor BREEAM, zijn zonnepanelen op een andere locatie geïnstalleerd om de benodigde energie op te wekken. Daarnaast is overal LED-verlichting toegepast.
Het terrein is als geheel circulair omdat het is gerenoveerd. Bij alles wat nieuw is, is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van natuurlijke materialen. Op de eerste verdieping zijn glazen wanden in verschillende kleuren te zien, omdat het glas is hergebruikt.
Veel materialen in de bouw en inrichting hebben een tweede leven gekregen. De dakpannen komen van eerder gesloopte Tapijnpanden, zoals Loods M, het douchegebouw, de sporthal en het oude ziekenhuis. Ook de trappen en trapleuningen zijn hiervan afkomstig. De straatstenen rondom de gebouwen zijn eveneens hergebruikt. De tapijttegels op de eerste verdieping, waar kantoren en enkele onderwijsruimten zijn, zijn gemaakt van gerecyclede visnetten.
Resultaat
De Tapijnkazerne is een terrein met Healthy Buildings dat in 2020 opnieuw in gebruik is genomen. Oorspronkelijk gebouwd in 1916 als militaire basis, is het gerenoveerde terrein nu bestemd voor studenten van de Maastricht University (UM), horeca en een openbaar park. Hierdoor kunnen studenten, inwoners van Maastricht en bedrijven elkaar ontmoeten in en rond de Tapijnkazerne.
De Universiteit Maastricht streefde naar een WELL Silver-certificaat voor de Tapijnkazerne, en met succes. De Tapijnkazerne behaalde als eerste universiteitsgebouw een WELL Building-certificering. Ook op het gebied van duurzaamheid lag de lat hoog; het gebouw moest energieneutraal zijn.
Certificaten
WELL Silver
BREAAM Excellent
Meer informatie
Case study https://www.maastrichtuniversity.nl/file/casestudytapijnbreeam1pdf
Video over duurzame panden UM: https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/media/oembed?url=https%3A//maastrichtuniversity.bbvms.com/p/default_videoteam_without_title_text_without_play_button/c/4159432.html&max_width&max_height&hash=Am0xglXaZfTBnb77j_UOWwTXYClm-yK5MwOidb9Cyic
Artikel Duurzaam Gebouwd: https://www.duurzaamgebouwd.nl/artikel/20200708-internationale-allure-van-gezond-en-groen-tapijn
Artikel Observant: https://www.observantonline.nl/Home/Artikelen/id/58999/van-gerecyclede-bouwmaterialen-tot-milieuvriendelijke-poetsmiddelen
https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/nieuws/gerenoveerde-tapijnkazerne-gebruik-genomen-door-um