Healthy Building Movement was betrokken in dit project. | |
Functie | School |
Voltooid in | 2015 |
Oppervlakte in m2 | 2.050 |
Betrokken partijen | C2C ExpoLab, Kristinsson, RO-groep, M3E, Brekelmans, Mertens Bouwbedrijf |
Adres | Pastoor Opheijstraat 26, Venlo |
Website | dezuidstroom.fortior.nl |
Aanleiding
Uit onderzoek is gebleken dat een gemiddeld Nederlands schoolgebouw 38 jaar oud is, niet bijdraagt aan de doelen van onderwijsinstellingen en maar liefst 80% (!) van de schoolgebouwen ondermaats presteren wat betreft de normen voor luchtkwaliteit.
Hoewel er nog een onderzoek loopt naar kinderen, is bij volwassenen reeds aangetoond dat slechte luchtkwaliteit het welbevinden en de prestaties vermindert. Minder concentratie en meer ziekmeldingen zijn het gevolg. Daarom vond opdrachtgever Fortior het ontzettend belangrijk een gezond schoolgebouw te realiseren dat het leerproces en de ontwikkeling van kinderen maximaal faciliteert.
Bovendien was multifunctionaliteit belangrijk: niet alleen maar een basisschool, ook een kinderopvang en een gebruiksfunctie voor de buurt. In de toekomst is het daarnaast wenselijk dat het gebouw kan krimpen en uitbreiden naargelang behoefte.
Bouwproces
Het belangrijkste uitgangspunt bij het ontwerp van basisschool De Zuidstroom was het creëren van gezonde lucht binnen op basis van de Frisse Scholen-norm. Verder was het opwekken van hernieuwbare energie en het gebruik van gezonde en veilige materialen cruciaal.
Het ontwerp en de bouw zijn benaderd op de manier van Total Cost of Ownership: het totaalbedrag aan kosten voor de aanschaf en het bezit van een product of dienst gedurende de hele levenscyclus. Deze cradle-2-cradle-ambities zijn gerealiseerd binnen het beschikbare budget. Bovendien liggen de exploitatiekosten tijdens het gebruik fors lager dan bij een traditioneel gebouw, bijvoorbeeld qua energierekening. Zie hier een analyse van de marginale kosten van groen bouwen.
Gezond gebouw
Luchtkwaliteit
In veel conventionele scholen heerst een ongezond klimaat, wat tot gevolg heeft dat leerlingen zich slecht kunnen concentreren en dat ze relatief vaker ziek zijn. Veel bezoekers van de Zuidstroom valt het aangename binnenklimaat direct op. Voortdurend stroomt gezuiverde lucht van de juiste temperatuur binnen.
Het schoolgebouw voldoet aan de Frisse Scholen-eisen, een leidraad van de overheid voor o.a. binnenmilieu en energieverbruik bij scholen. Daarnaast wordt met bijvoorbeeld groene wanden een bijdrage geleverd aan een gezond binnenklimaat. Ook de textiele luchtkanalen dragen een steentje bij, deze zijn gemaakt van gezonde materialen én het is makkelijker om deze uit te wassen. Normaal worden luchtkanalen niet vaak genoeg gereinigd, waardoor het vuil ophoopt en in de lucht blijft hangen.
Op de vloer ligt tapijt dat fijnstof vasthoudt, waardoor het meer gezondheidsvoordelen heeft dan een harde vloer. Het tapijt voorkomt niet alleen dat fijnstof rond dwarrelt, maar het haalt ook de galm uit de leslokalen en de hal weg. Daardoor is het veel rustiger dan bij harde vloeren. Een bijdrage aan de concentratie van de leerlingen!
Overige factoren
Een ander middel dat bijdraagt aan de concentratie is het plafond. Dit is voorzien van platen die galm verminderen en de geluidsbeleving optimaliseren. Ook het IJslandse mos op de wand in de hal draagt niet alleen bij aan het binnenklimaat, maar ook aan de akoestiek.
Daarnaast is het schoolgebouw zo ontworpen dat de lokalen flexibel inzetbaar zijn en ook geschikt voor gebruik buiten schooltijd. Het schoolgebouw dient daarmee een belangrijke spilfunctie in de wijk.
Het groene dak helpt bij het isoleren van het gebouw. Doordat het werkt als een buffer voor het riool bij regenval leidt het groene dak tot minder hittestress, omdat de omgevingstemperatuur zakt. Bovendien verlengt een groen dak de levensduur van de dakbedekking en stimuleert het de biodiversiteit. Verder nemen de planten op het dak fijne stofdeeltjes en stikstof uit de lucht op en zetten CO2 om in zuurstof, wat de luchtkwaliteit rondom het gebouw bevordert.
Duurzaamheid
Het gebouw wekt zelf zonne-energie op. De hoeveelheid opgewekte energie uit de zonnepanelen is zichtbaar op een tv-scherm in de centrale hal. De gegevens van de energieopbrengst worden gebruikt in bijvoorbeeld rekenlessen.
Veel elementen in het gebouw zijn gemaakt van hergebruikte materialen en bovendien hernieuwbaar.
Tot slot is er een biologische schoolmoestuin, waar de kinderen leren om te zaaien en te oogsten voor consumptie én voor nieuwe aanwas. Leerlingen leren hoe organisch afval letterlijk voedsel kan worden en hoe je die verse zelf geteelde producten vervolgens in smakelijke gerechten kunt verwerken. Zo is het ook een lesmiddel over cradle to cradle.
Resultaten
Enkele quotes van betrokkenen:
“Het ziet er naar uit dat onze leerlingen zich in de nieuwbouw beter en langer kunnen concentreren dan leerlingen van conventionele scholen. We verwachten dat dit een positief effect heeft op de prestaties van onze leerlingen. Andere scholen, maar ook andere organisaties kunnen daar hun voordeel mee doen. Bovendien is het een heel prettig gebouw om in te leren en om in te werken.” – Directeur Koen Kemps in Dagblad De Limburger
“Kinderen zijn rustiger en gedijen beter in het hele klimaat. Er is veel meer licht. Je merkt dat de omgeving anders is dan de vorige school.” – Marij Gaal, Kleuterleidster
“Het ruikt veel minder muf en het is veel frisser in de school. ” – Janne, leerling
Ook denken de kinderen actief mee in het verbeteren van hun school. Zo is een leerling naar de directeur gestapt om het afval beter te scheiden. Zowel het schoolgebouw als het aangepaste lespakket helpen dus de bewustwording te vergroten.